Het nieuwe samen

Column: Het nieuwe samen

Het begrip samen lijkt eenvoudig en zo oud als Adam en Eva. Toch heeft er in de afgelopen 75 jaar een enorme verandering plaatsgevonden, in de betekenis van samen.

Samen in de jaren vijftig van de vorige eeuw stond voor de groep. Mensen leefden samen binnen de relatief veilige grenzen van hun groep. Een mens maakte deel uit van verschillende groepen. Zo was je lid van een kerk, omroep, maakte je deel uit van een dorp, wijk of buurt, was je medewerker binnen het bedrijf en stemde je op de lijsttrekker van jouw partij.

Een overzichtelijke structuur, waarbij een groep altijd een duidelijke leider had en de groepsleden de regels van de groep respecteerden. Een groep had normen en waarden, die de individuele groepsleden een zekere mate van bescherming boden. (Vergeet niet dat de industriële revolutie en de W-oorlogen nog maar net achter ons lagen).

Met de groeiende naoorlogse welvaart, nam de behoefte aan groepsveiligheid af. Het verlangen om meer vrijheid in de eigen emoties te ervaren begon zich te ontwikkelen. ‘Samen staan we sterk’ begon aan kracht te verliezen. Bovendien werd ook zichtbaar dat het groepsbewustzijn een moeilijke kant had. Openheid en vrijheid werden belangrijker.

De doorzonwoning deed haar intrede, waarbij je goed kon zien hoe het bankstel stond bij Mien, zo zong Wim Sonneveld al in de jaren 70. Als een van de eerste grote groepen, lieten mensen de kerk achter zich. De publieke omroep kreeg een commerciële concurrent en stap voor stap kozen steeds meer mensen voor zichzelf.

een nieuwe betekenis

Het begrip samen kreeg een nieuwe betekenis. Het gevoel van samen verplaatste naar het bezitten van dezelfde dingen. Wie Nike schoenen droeg, maakte deel uit van de groep Nike schoenen dragers en wie een hanenkam had hoorde bij de punkers. Bezit van dezelfde zaken definieerde het begrip samen. Dit nieuwe gevoel van samen zette zich door.

Werk jij met Apple of werk jij met Microsoft? Het verlangen naar het bezit van zaken die anderen ook hadden, nodigde het bedrijfsleven uit om steeds weer nieuwe producten te ontwikkelen. Om het punt te bereiken waarop het begrip samen zover was uitgehold, dat mensen vooral alleen nog maar met zichzelf bezig waren. Het groepsbewustzijn had plaats gemaakt voor een individueel bewustzijn.

Groot was de invloed van het internet. Om nog sneller bij jouw individuele voorsprong te komen bood de techniek een uitkomst. Niet langer hoefde je te kijken naar de directeur om te weten wat de laatste nieuwe snufjes waren. Je zocht het gewoon zelf op internet. Bovendien kon je er nog gemakkelijker mee communiceren vanuit je eigen private bubbel. De email was een onvermijdelijke volgende stap.

Inmiddels lijken we het punt te hebben bereikt waarop samen betekent dat je alleen vanuit je private space, zonder direct contact met andere mensen communiceert, koopt en verkoopt, relaties zoekt enzovoorts. Natuurlijk is er nog wel een samen, maar die heeft zich vaak teruggebracht tot jij en een kleine veilige incrowd.

Is dit dan het nieuwe samen? Alleen en middels een apparaat verbonden met de wereld om ons heen?

het nieuwe samen

Helaas, je loopt alweer achter. De definitie van het nieuwe samen luidt dat je vanuit je individuele bubbel gewoon weer op een directe wijze verbinding maakt met je omgeving. Zonder de bescherming van een groep, zonder de bescherming van je telefoon. Gewone mensen die elkaar in levende lijve ontmoeten, met elkaar dingen doen en elkaar ook weer zonder rancunes kunnen loslaten.

Het grote verschil tussen het oude en nieuwe samen is dat deze mensen zich veilig voelen. Hoe dat kan? Dat is mogelijk geworden omdat deze mensen hun bewustzijn hebben ontwikkeld. Hun hart is erbij gekomen. Het nieuwe samen is gebaseerd op vrijheid zonder macht en onmacht.

Is het nieuwe samen beter dan het oude samen? Het is in elk geval hartelijker en maakt nieuwe oplossingen voor oude problemen mogelijk. In het nieuwe samen kan het klimaatvraagstuk, vluchtelingenvraagstuk of armoede vraagstuk wel worden opgelost.

Er is maar een klein beetje ontwikkeling van je eigen bewustzijn nodig, om de stap te zetten naar het nieuwe samen.

En waarschijnlijk heb je het al lang gevoeld. Hoe hot wordt jij nog van de volgende I-phone 11 of de Samsung Galaxy 12? Geert is alweer passé en ook Thierry lijkt niet heel veel nieuws te brengen. Het is geen toeval, we zijn de volgende stap aan het zetten.