In dit nummer:
- Rien en Celeste over Black Friday
- De helderziende filosoof
- Feuilleton afl. 10, de weg van niets naar nergens
- Visie op politiek: Wat creëert een regeerakkoord?
- Column: Rien’s Bitcoin update
- Martijn: De onzichtbare financiële crises en insecten
- Het Netwerk Bewust Leiderschap
Black Friday
Er was geen ontkomen aan. Want het was namelijk Black Friday. En op Black Friday gaan Nederlanders massaal voor de korting inkopen.
Even twijfelde ik of ik misschien een tijdje op een andere planeet heb gezeten. Ik kende Sinterklaas, Pinksteren en de eerste kerstdag. Had ik al die jaren een feestdag gemist?
Gelukkig was het geen hersenziekte. Een interessant aspect van menselijk gedrag werd zichtbaar: Als we denken dat er geld verdient kan worden, kan er zomaar een nieuw fenomeen ontstaan.
In Amerika bestaat Black Friday al sinds 1965. Dus wat maakt, dat het virus ineens zo massaal kon toeslaan? Ik denk dat de razendsnelle ontwikkeling van digitale marketing, de onderliggende krachtbron is.
In de ‘oudheid’ maakte je een folder, liet deze zetten, er kwam een drukproef, die werd nog een keer aangepast, dan de definitieve, dan ging je drukken en dan verspreiden met de post.
Nu maak je in drie minuten een Adwords Campagne en de algoritmes van Google doen de rest. Als je er maar genoeg budget in stopt.
Dus anders gezegd, opent de combinatie van geld en hyper-software de deur voor extreem krachtige beïnvloeding van menselijk gedrag.
Dit vraagt om alertheid. De mogelijkheden van deze tijd zijn groot. Zo groot dat het verleidelijk is om ze je leven te laten bepalen. En voordat je het weet draai je, als een radartje in de motor van anderen.
Bewust Leiderschap stelt je in staat om zelf de leiding te houden. Je weet wie je bent, je weet wat je wilt en hoe je dat kunt manifesteren in de wereld van vandaag.
We wensen je er in elk geval veel plezier bij.
Celeste en Rien
De helderziende filosoof
In alle opzichten past hij bij het beeld, dat je hebt van een filosoof. Zijn haar, zijn uiterlijk en zijn manier van spreken.
Extreem intellectueel, met een passie voor wiskunde op een niveau. waarvan de meesten onder ons nog nooit hebben gehoord.
Zijn bedrijf heet EntropoMetrics, hoe kan het ook anders. Een innovatieve organisatie, waar het gaat om onderzoek en analyse op het gebied van complexe systeemvraagstukken.
Maar dan is er nog iets vreemds. Waar je zou verwachten, dat deze ‘hyper’ rationalist ver van het menselijk wezen af zou staan, blijkt niets minder waar.
Een vriendelijke, hartelijke en bovendien fijngevoelige persoon gaat er schuil achter deze filosoof.
En dat onthult de ware aard van EntropoMetrics. Gecombineerd met de duizelingwekkende analyse kracht, zijn het de fijngevoelige vermogens van deze ondernemer, die de resultaten uniek maken.
Knowhow op dit niveau is een ‘asset’, dat het leiderschap van Nederland kan versterken. Visionairs die de technologische wereld begrijpen en hun hart er in weten te houden.
Het is de kracht die nodig is om onze geweldige technologische innovatie, dienstbaar te kunnen houden aan het leven op deze planeet. In plaats van te belanden in het scenario van The Matrix.
Voel je het verlangen om met deze helderziende filosoof te sparren, je kunt hem via zijn website bereiken. En wil je hem live ontmoeten.
Regelmatig levert hij zijn bijdrage aan de ontwikkeling van het Netwerk Bewust Leiderschap.
Aflevering 10 van ons feuilleton
De weg van niets naar nergens
Schotland
Al snel zijn de mannen verdiept in een uitwisseling van hun zwakheden, waar het gaat om geld en de manieren waarop ze daarin gemanipuleerd worden. Voor allen gold ooit de gedachte, dat een betrekking in loondienst, ze van deze manipulaties zou verlossen.
Het is resultaat is dat ze zich allemaal hebben opgewerkt tot super-specialisten, in een hightech overheidsorganisatie. En daar zitten ze dan, op hun kussentjes in de meditatie zaal van een Schots kasteel. Om te ontdekken dat ze nog steeds worden gemanipuleerd, alleen nu op een nog hoger level.
Caoimhe is tevreden met de onrust die er is ontstaan. Voor het eerst sinds weken voelt ze de bereidheid bij de mannen, om een volgende stap in hun ontwikkeling te zetten. Het lijkt erop dat het tijd is om jullie overtuigingen over geld op te offeren, zegt ze.
Athene
Ondertussen gedragen de koersen op de financiële markten zich zoals het weer. Volkomen onvoorspelbaar, met onverwachte uitbarstingen en grote droogtes op steeds weer andere plekken. De media staan al weken bol van de aannames, maar geen enkele hoogleraar lijkt de vraag te kunnen beantwoorden over wat er gaande is.
Thanasis en zijn baas in Athene zijn er eigenlijk wel blij mee. De enorme onrust in de geldmarkt heeft ertoe geleid dat niemand meer geïnteresseerd is, in het wel en wee van de Griekse economie. Thanasis heeft zijn baas weten te overtuigen, van het belang om de kredietverstrekking aan lokale ondernemers nog verder op te schroeven.
Samen zijn ze uitgenodigd bij de voorzitter van hun partij, om het succes van hun lokale politiek te vertalen naar een meer landelijk beleid. Aangekomen op het partijbureau, worden ze gastvrij ontvangen. En terwijl ze staan te wachten voor het kantoor, kijkt Thanasis naar een van de assistentes van de voorzitter.
Totdat ze zich naar hem omdraait en aankijkt. Thanasis verbleekt, als hij kijkt naar het knappe gezicht van de vrouw die hij al als studente en actrice meerdere keren tegen is gekomen. Wat is er met jou, vraagt zijn baas. Je kijkt alsof je een lijk hebt gezien. Ik, ik stamelt Thanasis, weet het niet. Misschien het eten of zo.
Ze worden het kantoor van de voorzitter binnengeroepen. Thanasis kijkt nog een keer over zijn schouder, maar de vrouw is verdwenen. Ongemakkelijk duwt zijn baas hem naar het grote bureau van de partijvoorzitter. Om zich te verliezen in de statistieken, van hun Powerpoint presentatie over de economie.
Tijdens een kleine pauze begeeft Thanasis zich naar het toilet. Schichtig kijkt hij om zich heen, om te zien of de zwartogige vrouw nog in de buurt is. Opgelucht stapt hij de wc’s binnen om te botsen op een schoonmaakster met pikzwarte ogen. Kent u Orell, vraagt ze hem met een vreemd accent. Orell wie, weet Thanasis nog net uit te brengen. Dan voelt hij hoe zijn benen onder hem wegzakken.
Wie kiest voor het ontwikkelen van Bewust Leiderschap kiest voor
Professionele programma’s vanuit Utrecht en Groningen
Visie op politiek:
Wat creëert een regeerakkoord?
29 november
Een regeerakkoord is in Nederland een overeenkomst tussen de fracties van twee of meer politieke partijen die in het parlement een coalitieregering vormen
Het omvat afspraken over hoe om te gaan met begroting, belangrijke wetgeving, de internationale positie en belangrijke maatschappelijke vraagstukken. Het bindt de leden in een fractie, aan de gemaakte afspraken.
Alhoewel de formulering van het regeerakkoord misschien niet helemaal ligt, in de lijn van het formuleren van intenties, zoals we dat in Bewust Leiderschap bedoelen, werkt het wel als een intentie.Sterker nog, als een intentie waarin is besloten hoe de creatie dient plaats te vinden.
Deze hoe vraag, impliceert dat er ook een hoop manieren zijn waarop de creatie niet dient plaats te vinden. En daarin schuilt een vervelende bijwerking.
Het universum kent geen ‘niet’ creaties. En hoe strikter de formulering van de afspraken, hoe meer aandacht er gaat naar wat men juist niet wenst te ervaren. Dus ook die situaties beginnen zichzelf te creëren.
Voeg daaraan toe dat het tijdsbestek van vier jaar, anno 2017, erg lang is voor het proces van creatie. Dan kun je begrijpen dat de deur wagenwijd open wordt gezet voor allerlei tegenwerkingen.
Mensen creëren anders.
We worden niet geboren met een ‘regeerakkoord’. Het lijkt er meer op dat we geboren worden met een bestemming, waarin vrijheid zit. Zodat we alle ruimte hebben om zo goed mogelijk om te gaan met de steeds veranderende omstandigheden.
Ooit was het regeerakkoord misschien bedoelt als een intentieverklaring. Maar in deze hoogtijdagen van het denken, lijkt het meer tot een controlerend instrument geworden. En dan kan het zomaar tegen je gaan werken.
We wensen de facties in elk geval toe, dat ze hun intuïtie durven te gebruiken in de omgang met het regeerakkoord. Want dat geeft meer vertrouwen in de toekomst, dan het regeerakkoord zelf.
Martijn: De onzichtbare financiële crises en insecten
29 november
of het belang van chaos
De financiële crisis van 2007/2008 staat de meeste mensen nog helder op het netvlies: grote banken die omvielen of juist gered werden, Amerikaanse burgers zonder huis, en langdurige na-effecten in meerdere sociale domeinen.
Ook kwam boven water dat veel financiële producten bizar ingewikkeld waren, en dat zelfs de meeste financieel specialisten en toezichthouders maar heel weinig begrepen van wat deze crisis nu precies had veroorzaakt.
De deregulering van de Amerikaanse bankensector (sinds de jaren ’80) had geleid tot een klassieke decadentie, en fantastische manieren om risico’s steeds verder af te wentelen. De financiële sector was een enorm ingewikkeld web geworden, haast on-ontrafelbaar, met veel te veel belangen binnen de sector en erbuiten.
Naar aanleiding van deze crisis zijn veel maatregelen getroffen om dit in de toekomst te voorkomen. Veel regels zijn verscherpt, zodat banken minder grote risico’s kunnen nemen. Er was ook een vertrouwenscrisis tussen banken onderling, dus hebben centrale banken wereldwijd extra geld in de economie gepompt en rentes verlaagd, zodat bijvoorbeeld banken weer meer leningen zouden durven verstrekken.
Een nieuwe crisis?
Aan de oppervlakte stijgen de beurskoerzen in de Westerse economieën weer gestaag, en lijken economieën weer hersteld. Maar de vraag is hoe kunstmatig dit is, en wat er gebeurt als centrale banken rentes weer opschroeven, en als de ECB de geldpersen eindelijk stopt (in de VS is dat een paar jaar geleden al gestopt).
Er zijn nogal wat analisten die het over nieuwe ‘bubbles’ hebben, zelfs meerdere tegelijk, en dat de huidige situatie onhoudbaar is. Sinds 2008 zijn zowel publieke als private schulden gigantisch gegroeid, en de Chinese groei is ook duidelijk over haar hoogtepunt heen. Dit in combinatie met de omhoog-gemanipuleerde beurskoersen levert inderdaad een zorgwekkend beeld op.
In de werkelijkheid komt het er op neer dat de groeipercentages bij investeringsfondsen van 5-10 procent jaarlijks inmiddels niet meer te realiseren zijn. Dit zijn percentages uit het vorige millenium, maar de globalisering is nu echt wel over zijn top heen. In ieder geval niet met zogeheten ‘actief beleggen’, waarbij investeerders dus naar individuele bedrijven of niche-markten zoeken die ondergewaardeerd zijn, om zo goed marges te kunnen pakken.
Daarom schakelen partijen steeds meer over naar ‘passief beleggen’, ofwel het volgen van verschillende beurs-indices (trackers), of andere grote ‘mandjes’ met verschillende beleggingsproducten. Maar omdat deze vooral gedreven worden door grote techbedrijven die vooral beter worden in belasting ontwijken, aggresieve overnames of fusies en lobbyen, geholpen door het geldstrooien van centrale banken, is dat niet een ‘reële’ vorm van groei, maar een kunstmatige.
En de verplaatsing van kapitaal naar deze passieve fondsen doet de koersen natuurlijk nog verder stijgen. En de hoeveelheid kapitaal op de financiële markten is sowieso al verveelvoudigd ten opzichte van de echte economie, sinds de laatste crisis.
Systeem-problemen
Dit is een ernstig systeem-probleem, want wie gaat die index-trackers kopen als de beurskoersen een keertje gaan dalen? Ten opzichte van de bedrijfsresultaten zijn veel fondsen meer overgewaardeerd dan ooit tevoren. De eerder genoemde analisten zeggen dus dat het niet een kwestie van of, maar van wanneer is, tot een volgende grote correctie gaat komen.
Er is echter een nog groter systeem-probleem. In een gezonde (financiële) markt zit een grote variatie aan marktdeelnemers, met een grote variatie in specialismen, voorkeuren, visies en belangen. Net als in een natuurlijk ecosysteem. Deelnemers die erg verschillend reageren op gebeurtenissen, en verschillende soorten dingen fout en goed doen.
Regelmatig komen er nieuwe deelnemers bij, en gaan er een paar weg. Dit zijn de insecten op de financiële markten. Deze hele diverse club aan deelnemers kun je zien als aan een ronde tafel gezeten, in het midden van een kamer, waarbij de tafel steeds een beetje naar een andere deelnemer wordt getrokken of geduwd. Soms zal dat zelfs schoksgewijs gaan, maar de tafel blijft toch goed in het midden van de kamer staan.
Het moge duidelijk zijn dat als alle deelnemers zich steeds meer hetzelfde gaan gedragen, de tafel steeds meer naar 1 richting wordt getrokken of geduwd, en zich steeds verder van het midden verwijderd. En dat is precies wat er nu gebeurt in de financiële markten.
Een IT-revolutie op de financiële markten
Sinds een paar decennia wordt er namelijk steeds meer gebruik gemaakt van computer-algoritmes om beleggings-strategieën te ontwikkelen, en zelfs om feitelijk te handelen op beurzen. Het is inmiddels zo extreem dat veruit meer dan de helft van de transacties op beurzen door deze algoritmes wordt gedaan.
Een deel daarvan bestaat zelfs uit extreem snelle micro-transacties, die alleen maar als doel hebben om een miniscule marge weg te pakken uit bestaande transacties. In deze zogeheten High Frequency Trading gaan honderden miljoenen om, maar belangrijker: ze zijn een niet-menselijke factor. Deze algoritmes handelen geenszins op variabelen in de echte economie, maar puur op gecompliceerde risico-analyses en trend-analyses.
In de loop van de jaren hebben deze algoritmes zich gespecialiseerd in steeds kleinere micro-gebeurtenissen op markten.
Samen met de trend van actief naar passief beleggen is het nu zo dat de markten meer gestuurd worden door kleine micro-gebeurtenissen op de financiële markten, dan door gebeurtenissen in de echte wereld. Hierdoor worden grote koersbewegingen steeds zeldzamer, omdat er heel veel partijen zijn die een kleine koersbeweging meteen als een kans zien om een kleine marge de andere kant op te pakken.
Er is een organisch einde aan de optimalisatie en speelruimte van dit soort algoritmes, en hoe dichter dat genaderd wordt, hoe gelijkvormiger de handels-strategieën worden. En dat terwijl de passieve investeringen ook steeds meer lemmingengedrag aan het vertonen zijn. En als iedereen aan tafel hetzelfde doet, en elkaar dus eigenlijk gegijzeld houdt, dan wordt de tafel dus echt van zijn plek getrokken en geduwd.
Gezonde chaos
Het is echt de vraag of er op tijd een nieuwe crash komt die dit allemaal weer losschudt, of dat het elastiek dat de tafel op zijn plek wil houden inmiddels echt geen rek meer heeft. Dat zou betekenen dat de financiële markten een volstrekt eigen koers varen, los van de echte economie, maar wel met haar op sleeptouw, richting volstrekt onbekende vaarwateren.
Persoonlijk heb ik liever weer even een crash, dan zien we dat er nog gezonde correctie-mechanismes werkzaam zijn. (Ter illustratie: belangrijkste indices wereldwijd vertonen de laatste maanden geen signficante dalingen meer, koersfluctuaties worden al maanden steeds kleiner en zitten nu op record-laagte, en koers/winst-verhoudingen zijn over het hele bord extreem.
En in de VS zit nu meer dan de helft van belegd kapitaal in passieve fondsen, en dat betekent dat naast de al werkende krachten richting passief kapitaal, het zelf nu ook een aantrekkende kracht is geworden. Bizarre symptomen van een verstoorde markt.)
Bij een gezonde markt hoort een grote diversiteit aan gezonde chaotische elementen. Als die verdwijnen wordt het immuunsysteem uitgehold, en krijg je gekke vormen van instabiliteit. Precies zoals het uitsterven van onze insecten onze natuurlijke ecosystemen instabieler maakt: het uithollen van de biodiversiteit. Het zijn deze onzichtbare systeemcrises die het gevaarlijkste zijn.
Elke echte oplossing van deze crisis begint dus bij het herstellen van de gezonde diversiteit en organische chaos, en niet bij strengere regels (MiFID II). Daarover later meer.
Column: Rien’s Bitcoin update
Ongeveer een jaar geleden schreef ik het artikel ‘Bitcoins en de verandering van het menselijk bewustzijn‘ Hierin legde ik uit dat het ontstaan van de Bitcoin past in deze tijd. Het bankenstelsel gekoppeld aan het groepsbewustzijn, maakt plaats voor het zelf besturen van je eigen portemonnee, zonder de tussenkomst van anderen.
Lange tijd was het vrij stil rondom de Bitcoin. Al ruim een jaar bieden we klanten de gelegenheid om met Bitcoin’s te betalen, maar nog nooit heeft iemand daar gebruik van gemaakt. Het kwam voort uit de gedachte dat het interessant kon zijn, om hiermee ervaring op te doen.
Inmiddels lijkt het een hype, maar dan niet zozeer als betalingsmiddel, meer als beleggingsobject. En ja, het is waar ook ons potje is in een jaar tijd lekker gegroeid. Maar liever dan dat, had ik meer ervaring opgedaan met het gebruik als betaalmiddel.
Nog verrassender werd het, toen onlangs de CEO van zakenbank JP Morgan naar buiten kwam dat het een en al bedrog is. Hij was van mening dat het niemand duidelijk is waarom de Bitcoin eigenlijk is ontstaan.
Was dit niet de bank die aan de bron stond van de financiële crises in 2008 en voor 13 miljard een schikking moest treffen, wegens het misleiden van investeerders? En zo buitelt de wereld van bankiers en analisten over de Bitcoin heen. Misschien is het de moeite waard, om te kijken of de Silicone Valley technici het winnen van de oude geldscheppers.
In elk geval hebben wij het vertrouwen in de Bitcoin nog niet verloren. We houden er bewustzijn in en volgen de ontwikkeling met belangstelling.
Het Netwerk Bewust Leiderschap
Het bruist in het Netwerk Bewust Leiderschap.
Op zaterdag 16 december staat het kerstfeest voor de deur. Het belooft een leuke bijeenkomst te worden, met weer een mooi programma. Er zijn inmiddels 21 aanmeldingen en er is nog plaats.
16 december van 16.30 – 22.30
Locatie: Wittelte, De Broeke 3
Dresscode: wollen wintertrui en warme mutsen
Ondertussen zijn we bezig met de voorbereidingen om de ‘Democreatie’ op ons zelf toe te passen.
In de recente nieuwsbrief van het netwerk hebben jullie daar uitgebreid over kunnen lezen.
Aanstaande zaterdag, 2 december om 14.00 is er een bijeenkomst om de enquête naar de leden vorm te geven.
De eerste start van het ‘portaal van het volk’. Je bent van harte welkom
Wie oog heeft voor de magie van het leven, opent het potentieel van zijn hart
